Faktem jest, że o Echnatonie wspominałam już wcześniej, jednak postać ta zasługuje na nieco dogłębniejszą analizę. Otóż przenieśmy się do roku 1372 przed Chrystusem- władca Egiptu Amenhotep III umiera, pozostawiając władzę w rękach syna. Tak rozpoczyna się okres wielkich reform…
źródło http://www.historiasztuki.com.pl/
Nasz bohater był osobą wrażliwą na estetykę, wychowaną w duchu religii, nie w głowie były mu walki i polowania, był przede wszystkim filozofem i teologiem. Jego pierwotne imię- Amenhotep IV, zostało odrzucone, a król przyjął przydomek- Echnaton. Jedną z istotnych zmian jakie wprowadził, było przeniesienie stolicy. Teby, miejsce kultu Amona (eg. Imn), nie były dla niego odpowiednie- nową stolicę wskazał mu sam bóg Aton (eg ỉtn). Wraz z cudowną żoną Nefertiti (Piękna, która przybyła) obrali kurs na rozległy, pustynny obszar w środkowym Egipcie, miejsce znane nam dzisiaj pod nazwą Tell El-Amarna. Właśnie ze względu na nazwę, okres panowania Amenhotepa IV nazywany jest epoką amarineńską. Miasto ochrzczone zostało na Achetaton- Horyzont Atona, jego zasięg zaznaczony był 14 stelami granicznymi, otoczony skałami tworzącymi coś na kształt muru obronnego. Z północy na południe miasto przecinała aleja procesyjna, wzniesiono przy niej wszystkie ważne budowle zaś w centrum znajdował się ogromny pałac królewski. Tuż obok przybytku władcy umiejscowiona była godna pozazdroszczenia świątynia Atona- i tu widoczna jest jedna z „odskoczni” władcy. Otóż w odróżnieniu od dotychczas budowanych świątyń, w tym przypadku całość nie posiadała żadnego zadaszenia. Dzięki temu zabiegowi, cały kompleks zalany był światłem słonecznym, co dawało niesamowite wrażenie.
źródło http://enzyklika.blogspot.com
Skoro wspomniałam pokrótce o architekturze, przejdźmy do ogólnie pojętej sztuki. A jest o czym mówić, gdyż Echnaton zasłynął między innymi z nowego kanonu sztuki egipskiej. Posągi przedstawiające ludzi nabrały odmiennych, niezwykle zmysłowych kształtów, szczególną uwagę zwracano na zaznaczenie bioder, co czasami dawało wręcz karykaturalne wrażenie. Jeśli chodzi o twarz, charakterystyczny będzie tu pełny (niekiedy nawet zbyt pełny) kształt ust, w szczególności dolnej wargi, a także duże oczy kształtem przypominające migdał. To właśnie z tego okresu pochodzi, uważany za jeden z najcenniejszych, portret Nefertiti, a także zespół ogromnych posągów nagiego władcy, pozbawionego narządów płciowych. Wielu uczonych dopatruje się w specyficznym kształcie monumentów, dowodu na chorobę Echnatona, zwaną zespołem Marfana, charakteryzującą się deformacją fizyczną ( wydłużona twarz oraz palce, szerokie biodra). Inna teoria przedstawia tegoż władcę jako osobę androgyniczną- androgynia jest rzekomym obojnactwem męskim- mężczyzna posiada gruczoły płciowe męskie, jednak zewnętrzne narządy płciowe są w różnym stopniu sfeminizowane.
Skoro wspomniałam pokrótce o architekturze, przejdźmy do ogólnie pojętej sztuki. A jest o czym mówić, gdyż Echnaton zasłynął między innymi z nowego kanonu sztuki egipskiej. Posągi przedstawiające ludzi nabrały odmiennych, niezwykle zmysłowych kształtów, szczególną uwagę zwracano na zaznaczenie bioder, co czasami dawało wręcz karykaturalne wrażenie. Jeśli chodzi o twarz, charakterystyczny będzie tu pełny (niekiedy nawet zbyt pełny) kształt ust, w szczególności dolnej wargi, a także duże oczy kształtem przypominające migdał. To właśnie z tego okresu pochodzi, uważany za jeden z najcenniejszych, portret Nefertiti, a także zespół ogromnych posągów nagiego władcy, pozbawionego narządów płciowych. Wielu uczonych dopatruje się w specyficznym kształcie monumentów, dowodu na chorobę Echnatona, zwaną zespołem Marfana, charakteryzującą się deformacją fizyczną ( wydłużona twarz oraz palce, szerokie biodra). Inna teoria przedstawia tegoż władcę jako osobę androgyniczną- androgynia jest rzekomym obojnactwem męskim- mężczyzna posiada gruczoły płciowe męskie, jednak zewnętrzne narządy płciowe są w różnym stopniu sfeminizowane.
źródło http://www.revell.net.nz
Imię Amenhotep oznacza „Amon jest zadowolony”, wydawać by się mogło, iż nie ma co na nie narzekać, więc dlaczego nasz rewolucjonista zdecydował się na zmianę imienia? Otóż tu zaczyna się najciekawsza część historii- nowy faraon odrzuca definitywnie wszelkie bóstwa, wprowadzając kult jednego boga- Atona. Nie miał on ani formy ludzkiej, ani zwierzęcej, przedstawiany był jako tarcza słoneczna z promieniami zakończonymi dłońmi.
Imię Amenhotep oznacza „Amon jest zadowolony”, wydawać by się mogło, iż nie ma co na nie narzekać, więc dlaczego nasz rewolucjonista zdecydował się na zmianę imienia? Otóż tu zaczyna się najciekawsza część historii- nowy faraon odrzuca definitywnie wszelkie bóstwa, wprowadzając kult jednego boga- Atona. Nie miał on ani formy ludzkiej, ani zwierzęcej, przedstawiany był jako tarcza słoneczna z promieniami zakończonymi dłońmi.
„Ty wydobywasz Nil z podziemi i prowadzisz go, dokąd zapragniesz, aby karmił ludzi, tak jak Ty ich stworzyłeś[…]Tyś jest jeden jedyny[…]. W Tobie jedynym jest milion postaci. Świat stał się na Twoje skinienie. Gdy wchodzisz- świat żyje, gdy zachodzisz- umiera.”
Jedynym pośrednikiem pomiędzy bogiem i ludźmi był (już po zmianie imienia) Echnaton- „Ten, który widzi Wielkiego”- uosabiany z synem boga i jednocześnie jego prorokiem. Wprowadzenie religii mającej charakter monoteistyczny było nie lada osiągnięciem i zapisało się na kartach historii wyraźnym drukiem. Mamy więc tutaj dość istotną zbieżność z Judaizmem- wiarę w Jedynego Boga. Jednak nie jest to jedyne podobieństwo, warto również zwrócić uwagę na czas życia Mojżesza datowany na ten sam okres jak panowanie Echnatona, jak również zakaz przestawiania wizerunku boskiej osoby. Ciekawą teorię, jakoby to egipski władca był pionierem religii monoteistycznej przedstawia Zygmunt Freud w książce „Mojżesz i monoteizm”.
Pomimo ogromnych aspiracji Echnatona i pracy, jaką włożył w reformy, jego następca nie kontynuował tych zamierzeń. 10- letni wtedy Tutanchaton, zmienił imię na Tutanchamon („Żywy obraz Amona”), opuścił Achetaton i wznowił kult starych bogów.
źródła
"Starożytne cywilizacje-Egipt""Podróże marzeń. Egipt"
Larousse "Historia świata"
Wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz